Củ loa (driver) là thành phần chính trong loa, chuyển đổi tín hiệu điện thành âm thanh. Có nhiều loại củ loa, mỗi loại chuyên xử lý một dải tần khác nhau.
Một củ loa tiêu chuẩn thường gồm các phần chính sau:
Màng loa (Diaphragm / Cone):
Bộ phận rung để phát ra âm thanh.
Chất liệu: Giấy, nhựa, kim loại, sợi carbon, lụa...
Cuộn dây loa (Voice Coil):
Dây đồng quấn quanh lõi, tạo từ trường khi có dòng điện chạy qua.
Nam châm (Magnet):
Tạo từ trường giúp cuộn dây di chuyển màng loa.
Thường dùng nam châm Ferrite hoặc Neodymium.
Khung loa (Frame / Basket):
Giữ cố định các thành phần bên trong.
Gân nhún (Surround) & Nhện loa (Spider):
Giúp màng loa dao động ổn định, không bị lệch hướng.
Tín hiệu âm thanh (dòng điện) đi vào cuộn dây.
Cuộn dây tạo từ trường và bị hút đẩy bởi nam châm.
Cuộn dây rung, làm màng loa dao động theo tần số của tín hiệu điện.
Dao động này tạo ra sóng âm mà tai người có thể nghe được.
Củ loa được chia thành nhiều loại theo chức năng và nguyên lý hoạt động:
Woofer (Bass): Loa trầm, tái tạo âm trầm (~20Hz - 500Hz).
Midrange (Mid): Loa trung, tái tạo giọng hát, nhạc cụ (~250Hz - 4kHz).
Tweeter (Treble): Loa cao, tái tạo âm thanh chi tiết (~2kHz - 20kHz).
Subwoofer: Loa siêu trầm (~20Hz - 200Hz), thường dùng riêng để tăng cường bass.
Super Tweeter: Loa siêu treble (~10kHz - 40kHz), giúp âm thanh sáng hơn.
Loa động (Dynamic / Cone Driver): Loại phổ biến nhất, dùng cuộn dây + nam châm.
Loa nén (Compression Driver): Cho công suất lớn, thường dùng trong loa sân khấu.
Loa tĩnh điện (Electrostatic Driver): Cho âm thanh chi tiết, dùng điện trường để rung màng loa.
Loa dải băng (Ribbon Driver): Loa treble cao cấp, dùng màng mỏng siêu nhẹ để tái tạo âm cao.
Loa plasma (Ionophone): Dùng tia plasma để tạo sóng âm, rất hiếm.
Quyết định chất lượng âm thanh (rõ ràng, trong trẻo, mạnh mẽ).
Ảnh hưởng đến độ bền, công suất loa.
Tùy vào mục đích sử dụng (nghe nhạc, karaoke, sân khấu) mà chọn củ loa phù hợp.